Η δράση "Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει" είναι μια πολύ καλή δραστηριότητα για τον ενδοσχολικό εκφοβισμό και τη λεκτική βία. Την έχω εφαρμόσει δύο φορές τα τελευταία τέσσερα χρόνια μετά από περιστατικά έντονης λογομαχίας και θεωρώ ικανοποιητικά τα αποτελέσματά της, μια και τα παιδιά συνειδητοποιούν βιωματικά τις συνέπειες ενός άσχημου σχολίου.
Μια μέρα πριν τη δραστηριότητα ζητάω από τα παιδιά να σκεφθούν και να γράψουν ανώνυμα σε ένα χαρτάκι ένα σχόλιο, που τους έχει κάνει κάποιος συμμαθητής τους και τους έχει πληγώσει. Πάντα τους τονίζω ότι δεν πρέπει να αναφέρουν το όνομα του συμμαθητή τους, αλλά μόνο το σχόλιο ακόμα και αν είναι βρισιά. Σκοπός μας δεν είναι να κατηγορήσουμε ή να τιμωρήσουμε κάποιον, αλλά να συζητήσουμε για τα συναισθήματα που ένιωσαν. Έπειτα τους ενημερώνω ότι την επόμενη ημέρα θα υποδεχθούν στην τάξη ένα νέο συμμαθητή τους. |
Όπως είναι αναμενόμενο η περιέργεια και η ανυπομονησία χτυπάει κόκκινο και τα παιδιά αρχίζουν αμέσως τις ερωτήσεις, όπως αν είναι κορίτσι ή αγόρι, ποιο είναι το όνομά του κ.ά. Ανάλογα με την ηλικία των μαθητών μου ή τη διάθεσή μου τους αποκαλύπτω κάποια στοιχεία, φροντίζοντας πάντα να μην χάνουν το ενδιαφέρον τους.
Την ημέρα που έχω προγραμματίσει τη δραστηριότητα εμφανίζω στην τάξη τον νέο τους συμμαθητή, που είναι μια κούκλα από χαρτί του μέτρου. Αντιλαμβάνεστε την αναστάτωση που επικρατεί. Μόλις ηρεμήσουν τα παιδιά, τοποθετώ τη χάρτινη φιγούρα σε ένα θρανίο και ξεκινάμε το μάθημα σαν να ήταν αληθινή. Φέτος, μετά από απόφαση των παιδιών, ονομάσαμε την κούκλα "Μάξιμο". Ο Μάξιμος λοιπόν, αν και δεν είχε μαζί του τα απαραίτητα βιβλία, ακολούθησε το πρόγραμμα της τάξης μας κάνοντας Γλώσσα, Μαθηματικά, Ιστορία και Γεωγραφία. Μάλιστα πήρε και μια κίτρινη κάρτα, καθώς η ομάδα του παραπονέθηκε ότι έκανε λίγη φασαρία και τους ενοχλούσε!
|
Την προτελευταία ώρα του σχολικού προγράμματος διαβάσαμε και παράλληλα ακούσαμε τα παραμύθια της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., "Τα μπαλόνια της φιλίας" και "Η Μόνα σε καινούριο σχολείο", που υπάρχουν στον "Μικρό Αναγνώστη". Έπειτα συζητήσαμε για την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό. Αν και οι ιστορίες είναι για παιδιά μικρότερης ηλικίας, τις προτιμώ και για τα μεγαλύτερα, γιατί είναι γραμμένες και εικονογραφημένες από παιδιά, πράγμα που προκαλεί το ενδιαφέρον τους,
|
Την τελευταία ώρα περάσαμε στο κυρίως κομμάτι της δραστηριότητας. Βάλαμε στην άκρη θρανία και καρέκλες, κάναμε έναν κύκλο και τοποθετήσαμε στη μέση τον Μάξιμο. Κάθε παιδί τραβούσε από ένα κουτί τα σχόλια που είχαμε καταγράψει. Για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, το κάθε σχόλιο διαβαζόταν από εμένα και ήταν σαν να το απεύθυναν στον Μάξιμο. Μόλις ολοκληρωνόταν η ανάγνωση, τα παιδιά έκοβαν ένα κομμάτι από τον χάρτινο φίλο μας.
Μόλις έγινε κομμάτια ο Μάξιμος, προσπαθήσαμε να διορθώσουμε την κατάσταση ζητώντας του συγγνώμη και λέγοντάς του έναν καλό λόγο. Κάθε φορά που τα παιδιά έκαναν ένα θετικό σχόλιο, κολλούσαν με διαφανή ταινία το κομμάτι που είχαν κόψει.
Όταν κολλήσαμε και το τελευταίο κομμάτι, τοποθετήσαμε τον Μάξιμο στον πίνακα και τον παρατηρήσαμε. Γρήγορα καταλάβαμε ότι ο φίλος μας ποτέ δεν θα είναι όπως πριν. Τον είχαμε πληγώσει με τα λόγια μας. Αν και καταλάβαμε το λάθος μας και ζητήσαμε συγγνώμη, το κακό είχε γίνει και δυστυχώς δεν διορθωνόταν.
Για να συνδυάσουμε τη δραστηριότητα με την καθημερινή ζωή, συζητήσαμε για τα συναισθήματα που ένιωσαν τα παιδιά, όταν τα είχαν προσβάλει και για το πώς το ξεπέρασαν. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η δραστηριότητα δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα, μια και συχνά πληγώνουμε τους φίλους μας με τα λόγια μας και μετά χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια και χρόνος για να το διορθώσουμε. Ολοκληρώνοντας τη δράση αποφασίσαμε ο Μάξιμος να παραμείνει στην τάξη, για να μας θυμίζει πόσο εύκολα μπορεί μια λέξη να πληγώσει κάποιον άνθρωπο. |
Η αρχική ιδέα ήταν της συναδέλφου Ιωάννας Χατσίκου από την οποία τη δανείστηκα και την τροποποίησα για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μαθητών μου.
Τέλος, δε θα την πρότεινα για τις μικρότερες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, καθώς τα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν την απογοήτευση, όταν διαπιστώσουν ότι ο νέος τους συμμαθητής είναι μια χάρτινη φιγούρα.
Τέλος, δε θα την πρότεινα για τις μικρότερες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, καθώς τα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν την απογοήτευση, όταν διαπιστώσουν ότι ο νέος τους συμμαθητής είναι μια χάρτινη φιγούρα.